Ek is mos ‘n baie spontane mens wat doen voor ek dink. Ja sê en later die volle realiteit besef. Maar wanneer ek namens iemand anders moet besluit oor lewe en dood, is dit ‘n ander storie. Dan moet ek maar die kundiges se raad volg en vertrou dat hulle die beste weet.

Wel, oor my hond se finale rit veearts toe, was my en my besluit alleen. Daardie finale besluit en sy was maar net ‘n hond. Maar as die inspuiting gegee is, is dit onherroeplik gegee.

Soos toe my pa in 1999 ‘n beesborsbeentjie ingesluk het en dit ‘n gaatjie in sy slukderm gesny het. Die internis het gesê dat hul niks vir hom kon doen nie. Hy sou van honger doodgaan. Maar ‘n doktersoom het van ‘n prosedure geweet en daar is eers ‘n buis na sy maag gemaak sodat hy daardeur voeding kon kry. Dit was verskriklik met ‘n masjien wat heeldag langs sy bed gestaan het om kos direk na sy maag te pomp. Verskriklik. Onuithoudbaar. Ek het hom so jammer gekry. Hul het ‘n stent in sy slukderm gesit en hy kon terugkeer huis toe. Selfs eet. ‘n Wonderwerk.

Maar iets was nie reg nie. Hy sou aan sy maag vat en ssss maak asof dit baie seer is. Skielik is hy dood. Dink die stent het geskuif. Ek het vir jare daarna met skuldgevoelens geloop. Het ek nie iets help dryf wat hom onnodige ongerief en pyn veroorsaak het nie?

Vyf jaar gelede het ‘n dokter vir my toe reeds baie broos, baie oue ma ‘n heupvervanging voorgestel. Ek het gevoel dat sy nie meer geestelik sterk genoeg is vir so ‘n operasie nie. Was dit die regte besluit? Ek weet nie en ek sal nooit weet nie.

Want nou het haar heup gebreek. Verbrokkel as gevolg van osteoperose en valle vroeër. En nou is dit daardie Catch 22 situasie. Opereer? Of nie? Sy is bitter baie oud. So broos. As hulle nie opereer nie, lê daar ‘n paar weke van uiterste pyn en verskriklike agteruitgang en ekstra probleme vir haar voor totdat sy sterf. Operasie het ook geen waarborge nie.

Al wat ek kan doen is om die dokters se oordeel te vertrou en vir haar en elke persoon in die teater en die ICU daarná aan God toe te vertrou. Sy is volgende op die teaterlys. Vanoggend nog.

Maklik is dit nie.

Toortsie

Scrapydo se wasdaguitdaging vir hierdie week gaan oor vrywillige diens wat jy verrig sonder om iets terug te verwag. Sonder betaling. Net mooi vanoggend is dit presies waaroor Angus Buchan se boodskap gaan: Om juis hulle te dien wat vir jou niks kan teruggee nie. Hy verwys na Matteus 25:40:

Maar die Koning sal vir hulle sê, Amen. Ek sê vir julle: wat julle ook al vir een van hierdie geringste broers van My gedoen het, het julle vir My gedoen. (Die Bybel 2020-vertaling)

Maar dit is baie keer juis in daardie soort dien wat jy die meeste terugkry. Daar waar jy net met ‘n oop dienhart dien, oop geehart gee, wat die beloning soveel groter is as wat jy ooit so verwag. Daardie ‘Die Here sal u seën vir wat u doen.‘. Daardie verbaasde, bly gesigsuitdrukking. Daardie dankbaarheid. Daardie verligting wat iemand kry met ‘n TPM-sessie. Daardie ongeloof dat iemand hom raakgesien het en gehelp het.

Ons kan so maklik in ons eie lewe vasgevang raak dat ons die klein geleentheidjies wat oor ons pad kom om goed te doen, miskyk. Soos om ‘n ouer persoon te help om haar kruideniersware in die kar te laai. Soos om iemand wat ver loop met haar sakke vol inkopies, op te laai en ‘n geleentheid te gee tot by haar huis. Soos om ‘n leë joghurtbakkie vol lekkers of meer gesonde eetgoed te maak, selfs sop of oorskietkos en dit sommer net vir iemand te gee wat dit glad nie verwag nie, iemand wat jy selfs nie ken nie. Soos om vir iemand te bid, hoorbaar te bid. Soos om uit die bloute vir iemand te sê sy is mooi of dat sy ‘n mooi rok aanhet. Soos om die kerk of watter organisasie ookal te help by hulle sopkombuis. Soos om ‘n afspraak met ‘n kind te maak en vir hom ‘n heerlike tyd met baie aandag te gee en sodoende vir hom én sy mamma help. Soos om dalk ‘n kind wie se ma werk of een wat nie toegang tot goeie hulp het nie, op ‘n gereelde basis te help met sy huiswerk en hom sodoende vir hom ‘n beter toekoms te help skep. Soos om iemand te leer hekel of brei of watter vaardigheid ookal en vir hom daardeur ‘n deur oop te maak om dalk ‘n geldjie te verdien. Soos om op ‘n kerklike uitreik te gaan. Soos om vir ‘n kind ‘n boek te lees. Soos om vir die munisipale werkers wat in jou straat werk ‘n bietjie water of koeldrank aan te bied. Soos om van jou oorskietkossies in ‘n weggooibare bakkie te skep en dit vir iemand langs die straat te gee. Soos om ‘n serp te brei of te hekel en dit iewers oor ‘n boomtak te hang vir iemand wat dit nodig het. Soos om alles wat jy nie meer in jou huis wil gebruik nie, ou klere, komberse, vir hulle in nood te gee. Soos om uit te kyk vir iemand wat eensaam is is en hulle te nooi vir tee. Selfs net ‘n vriendelike glimlag vir iemand. Soos om musiek te maak in die kerk of om Sondagskool te gee.

Diens hoef nie moeilik of ongemaklik te wees nie. Soms is dit net nodig dat ons ons oë ‘n kleine bietjie oopmaak en rondkyk. Of soms vra dit van ons om net so effens buite ons gemaksone te beweeg …

Toortsie

Ag, hoe lekker sit ek nou en heimwee kry en dit oor Hallelujaliedere. Hallelujaliedere is vir my kenmerkend aan Pinksterbidure. Pinkster op Ouplaas in die ou kerksaaltjie. met my ma agter die klvier en later ‘n baie gespanne ekself wat die Ouplasers begelei. Ons het altyd die volle tien dae vanaf Hemelvaartdag tot by die Pinksterfees elke aand. Kosbare tye. Ek was mal daaroor as ons saans in die donker die plaaspad ry Pinkster toe, die Pinksterdienste saam met ons bure en vriende daar in die ou saaltjie. Die ou mense, Ouplasers. Tannie Mags en tannie Willa. Oom Johnie en tannie Martha. Oom Pieter Jack en tannie Bes. Oom Eric en tannie Kitty. Oom Jan en tannie Ena. Oom Dirk, tannie Ohna. Oom Dirkie en tannie Rita. My eie ouers. Oom Japie-hulle. Van Spitskop af het oom Kosie en tannie Johanna-hulle gekom, oom Giewie-hulle. Oom Nico Steyn hulle. Juffrou Petro-hulle. Oom Eddie en tannie Dina. Malgas se mense.

Pinkstertyd het ons gesing. Baie gesing. Hallelujaliedere. En ja, dit is nou al weer amper daardie tyd van die jaar. Maar dit is nie hoekom ek heimwee het nie.

In die eerste plek het ek en my klavier mekaar weer ontdek. Og, dis lekker. Nee, ek speel mos al lankal nie meer moeilike, klassieke goed nie. Ek kom ook agter dat die hande styf geword het. Joe, ek kon ‘n arpeggio speel, hoor, vier oktawe, op en af, hande te same. Nou kom dit nie meer heeltemal so maklik nie.

Hulle het my gevra om môre, as die pad dit toelaat bygesê, op Struisbaai klavier te speel. Te begelei. Die predikant het die liedere vir my gegee sodat ek dit vooraf ‘n bietjie kan oefen. Genadiglik tog, want twee van die liedere is nie goed wat ek sommer ongeoefend sal kan gaan sit en speel nie. Een van die liedere is lied 444 uit die Hallelujaboek. Wat ‘n vriend het ons in Jesus. Jare gelede het Jan de Wet op Bredasdorp kom sing. Hy het gereeld hier kom sing en was baie gewild. Op ‘n stadium gee hy toe geleentheid dat mense kan versoeke gee, natuurlik van sy eie liedere. Thys het so ‘n harde stem gehad en het erg gebrei. Toe weergalm dit deur die saal: ‘Lied vieg vieg vieg.’ Jan het ‘n bietjie verslae rondgekyk, maar iemand het hom gou reggehelp en hy kon die regte lied speel.

Met die Hallelujaboek in my hande, begin ek toe speel. En speel. En speel. Al die ou liedere. En ek speel dit met gevoel, nie vir begeleidingsdoeleindes nie. Sit sommer met my oë toe en speel. En ek hoor vir oom Johnie sing. En ek hoor hoe lekker hulle soms kon trek om die draaie. En ek verlustig my daarin. Want dit is tye wat verby is. Maar nie verby in my hart nie. Dalk diep weggebêre, maar nie verby nie.

Toortsie