Langs die see

Soos reeds vertel, het ons op Kersdag van Waenhuiskrans af seelangs gestap tot by Struisbaai. Ons het die gety swak gekies en die weervoorspelling en die ware weer het ook nie ooreengestem nie. Die ‘bewolk’ het verander in ‘n sterk wind skuins van voor. Dit was ‘n geveg met die see en ‘n uitdaging om ‘n plek te vind om te loop waar die sand nie insak onder ons voete nie. Of waar die sand nie erg skuins is of los is nie. Of later, ‘n geveg teen sand wat in jou oë wil waai, selfs al dra jy bril. Later was rus ook nie meer ‘n opsie nie, want as jy sit, voel die sand wat teen jou waai selfs sterker. Kan jy nie meer van die padkos eet nie, want so vinnig soos wat jy die eier afdop, waai dit vol sand.

Die eerste vier kilometer was nog op ‘n duinepaadjie en het ons heerlik gestap, dit was nog windstil. Toe ons die sandstrand betree, het ek ‘n uitroep van lekkerte gegee. Min het ek geweet wat voorlê. Hoe verlig was ek toe ons Die Mond haal. Ons het in ons koppe gehad dat die roete ongeveer 30 km is, na aanleiding van ‘n faceboekinskrywing wat ‘n vrou gedoen het wat dit gestap het. Ek vermoed egter sy het dalk by ‘n huis in Struisbaai begin en het tot by ie hotel gestap en dat sy selfs by Die Mond oor die brug gestap het. Ek weet ook dat sy ‘n stuk verdwaal het. Ons het nie by Die Mond oor die brug gestap nie, ek hoor ná die tyd dat dit ‘n verdere vyf kilometer sou beteken. Ons is sommer deur die mond. Omdat dit hoogwater was, was daar ‘n seestroom rivierop. My man is eerste deur, het dryfsand gewaar en is toe op ‘n ander plek deur. Hy beveel toe aan dat ek en my dogter hande vat. Van rolle gepraat, sy was die een wat die sterke was, die leier. Ja, my rol het verander, maar ek geniet dit. Ons is heuphoogte deur die water.

Waaroor ek eintlik wil skryf, is die plastiek. Mense, ons almal is deesdae bewus van die plastiekoorlog. Van eilande vol plastiek wat in die see dryf. Maar dis mos in die see, dit raak ons nie regtig nie. Die waarheid is, dit raak ons. Dit beïnvloed my en jou gesondheid, of ons dit wil hoor of nie. Visse neem dit in, hulle eet klein stukkies plastiek, dit beïnvloed die kwaliteit van die vis wat ons eet, vergiftig ons. Dit is nie ‘n ‘ander persoon’ se probleem nie, dit is ONS probleem.

Weet julle hoeveel plastiek lê uitgespoel op daardie stuk strand waar niemand regtig kom nie? Een liter plastiek waterbottels. Buisligte. Selfs ‘n harde beskermingshoed soos wat bouers gebruik. Koeldrankbottels. Vislyn. Daardie klein borreltjies wat van ‘n skip verloor het wat ons see besoedel en wat soos viseiers lyk, wat visse dink kos is. Sulke houers met gate in wat ek vermoed deur vissersbote gebruik word om die vis wat hulle gevang het, in te hou. ‘n Stuk strand wat veronderstel is om eintlik ongeskonde te wees omdat daar nie mense kom nie, is besoedel met plastiek.

Nou die dag terwyl ek en my kleinkinders by die poeletjies rondkyk, begin ek sommer plastiek optel wat daar tussen die klippe vassit. Binne ‘n paar minute het ek sakke vol goed opgetel. Ag nee man! Hoe kan ons ons wêreld so besoedel? En ek dra by daartoe, want ook ek gebruik heeltemal te veel goed. Ook ek gebruik steeds plastiek, selfs al het ek my plastiekverbruik al soveel verminder. Selfs al konsentreer ek daarop. Ons sal ons sokkies moet optrek. Elkeen van ons. Ons sal moet kyk waar ons die gebruik van plastiek kan minimaliseer.

Soos deur verpakking. Hoekom moet die gammon wat ek koop, 1, vakuumverpak in plastiek wees, 2, nóg ‘n plastiekgaas omgedraai hê, 3, nog weer verpak word op ‘n polistereenbakkie met 4, nog ‘n klomp kleefplastiek om? Net om 5 dit in nog ‘n broodsakkie by die kassiere te sit binne in die 6 plastieksak? Is dit regtig nodig?

Ek daag vir my en vir jou uit om in 2021 nóg maniere te vind waar ons plastiek kan bespaar. Om aan te hou met wat ons besig is om te doen, maar op die uitkyk te wees vir nog meer plastiekbesparings. Ek sal na my klere moet kyk, want ek hou van goed wat nie gestryk hoef te word nie. Dalk meer natuurlike stowwe begin dra?

Toortsie

Hoop

In ‘n land waar die meerderheid mense meer gespanne is as wat nodig is, waar verkeerde dinge baie gebeur, kan mense baie maklik hulle hoop verloor. Hooploos raak. Sondag het ons dominee ook so kragtig hieroor epreek, dat in plaas daarvan dat ons haat versprei en aanwakker, ons eerder hoop moet versprei.

Iemand gee die idee op Facebook dat ons daardie plastiekbakkie, roomysbak, joghurtbak, botterbakkie moet vul met iets wat lekker en gesond is, soos vrugte of lekkers of chippies of oorskiet kos en dit by ons in die kar hou sodat, waar ons iemand sien staan wat dit kan gebruik, dit te gee. Wat ‘n oulike idee! Stop by die persoon, draai jou ruit af, roep haar vriendelik nader en gee dit in haar hande. Respekvol. Met respek. Respek vir jouself en ook vir die ander persoon. Jy kan selfs ‘n boodskappie van hoop daarop skryf.

Om hoop te gee, is om vir iemand te bid. Of ‘n whattsapp te stuur wat sê ek dink aan jou.

Gee hoop deur vir iemand te wys jy sien hom raak. Glimlag vriendelik vir die vreemdeling, ongeag sy ras, kleur, geloof, seksuele oriëntasie, tattoes, die dikte van sy beursie.

Soms het iemand net jou oor nodig. Net ‘n luister. Soms het iemand jou raad nodig, selfs jou vermaning. Soms het iemand net die gedagte nodig dat hy nie alleen is nie. Dat jy hom hoor. Sy hart sien.

Hier is soveel ‘onsigbare’ mense in ons land. Onsigbare tieners. Onsigbare kinders. Dalk is net ‘n bietjie oogkontak nodig om die wêreld se verskil te maak. ‘n Opregte kompliment.

Of wat van, soos Amoré Bekker een keer op RSG gesê het, wat van dat jy die kar agter jou se tolgeld betaal? Wat van ‘n brood gee vir ‘n behoeftige persoon, sommer net. Of soos ek al gehoor het, wat van die kontant in jou beursie uithaal en vir iemand in die kruideniersware winkel gee wat jy weet dit nodig het? Of die ou voor jou se kruideniersware betaal?

Of vir ‘n kind ‘n geleentheid te gee om iets te kan doen wat hy graag sou wou en as jy dit nie doen nie, hy dalk nooit die kans sal kry nie?

Kom ons deel hoop uit. Ons maak dit ons missie om ons ore op die grond te hou, om doelbewus geleenthede te soek om hoop te versprei. Dit is eintlik nie só moeilik nie.

Toortsie

Voor gladwrap

Vanoggend, toe ek die tert wat ek wil saamneem op die pendelpad toedraai met gladwrap, toe dink ek oor hoe ek minder hiervan kan gebruik. Wat het ons in die tye voor gladwrap gedoen?

Onthou julle in die ou dae was ‘n deksel oor ‘n bord gesit en met ‘n skoon afdroogdoek vasgebind? Hoekom kan ons dit nie weer so doen nie?

Ek probeer, waar moontlik, eerder ‘n gereg wat gevries moet word, in ‘n pyrex bak wat ‘n plastiekdeksel het, gebruik om sodoende dit nie met gladwrap toe te draai nie, maar helaas, ek vergeet steeds!

As jy ‘n bakkie slaai saamneem wanneer jy by iemand gaan braai, is dit regtig altyd nodig om dit toe te draai? Veral as jy letterlik ‘n kilometer gaan ry tot daar? Hoekom dit nie sommer net so op jou skoot hou nie? Wat kan dit oorkom? Of hoekom nie weer die skoon doek om bind nie?

Ek hou joghurthouers vir wanneer ek ‘n bietjie sop vir iemand wil gee. Wanneer ek onthou, maak ek my eie geurlose joghurt en gebruik sodoende minder plastiek.

Maar gladwrap? Moet ons weer meer konsentreer op sterk foelie wat ons herhaaldelik kan gebruik?

Wat doen julle om gladwrapgebruik te verminder?

Toortsie

Gebruik minder plastiek. Word plastiekvry.

Nog meer plastiekvry

Om plaastiekvry te lewe is glad nie so maklik nie, maar jaar vir jaar kom ek ‘n bietjie nader daaraan. Tog gebruik ek steeds heeltemal te veel plastiek. Ek moet erken dat ek nie so goed is met die herwinning van plastiek nie. Dis egter vir my makliker om te probeer om plastiekverbruik te minimaliseer.

Ek het oor jare al soveel hieroor geskryf. Kliek hier vir sommer ‘n hele klomp bloginskrywings wat ek daaroor gedoen het: https://toortsie.com/?s=plastiek

Dus, behalwe dat ek karton- en lapsakke vir my inkopies gebruik, gaassakkies saamneem vir my groente- en vrugteaankope, keer dat hulle my vleis en seep in broodsakkies plaas, nie strooitjies, oorstokkies, wegneemkoppies gebruik nie, waarop fokus ek tans?

Koop vars knoffel wat jy self sny in plaas van die opgekaptes wat in plastiekhouers kom. Dis in elk geval lekkerder en gesonder. En dit is mos in jou gaassakkie, nie in ‘n plastieksakkie nie, né?

Ek koop meestal eiers wat slegs in kartonhouertjies is en nie met plastiek toegedraai is nie. Mayonnaise in glasbottels, nie plastiekbottels nie, want die glasbottels gebruik ek weer vir inlê van kosse. Danksy my man se groentetuin, koop ek minder groente, maar kan ek ook my eie blatjang, kerriebone, slaphaakskeentjies, en wat nog alles maak. Dit beteken dat ek nie Mrs Balls in plastiekhouers hoef te koop, of die lieflike Werda in plastieksakkies nie.

Water. Vertrou jy nie die water in jou kraan nie? Koop jy water in plastiekbottels? Installeer ‘n waterfilter en spaar baie geld, maar veral ook plastiek! Drink sommer meer water uit jou filterkraan en drink daardeur minder Coke – minder plastiekbottels! Gaan jy iewers kuier of met vakansie? Tap jou bottels water vol by die huis. Of die plastiekkanne wat jy steeds het.

Ek maak my eie joghurt. Maklik en vinnig. Minder plastiekjoghurthouers!

Het jy bakkies nodig vir oorskietkos? Belê eerder in glasbakkies met ‘n plastiekdeksel as ‘n hele plastiekbakkie.

Skoonmaakmiddels? Ek moet erken dat ek heeltemal te lui is om my eie brousels aan te maak. Ek weet baie mense doen dit en spaar tonne plastiek daarmee. Kyk ‘n bietjie na Mrs Martin’s. Hulle skoonmaakmiddels is baie gesonder en bevat minder stowwe wat skadelik is vir ons. Jy kan ook die produkkonsentraat by hulle koop in klein botteltjies waarby jy dan net die water voeg, in plaas van om kanne vol produk wat reeds water bevat, te koop. ‘n Groot besparing in plastiek.

Ek sit nie sakke in my vullisdromme nie. Hoekom is dit nodig? Dis net ‘n klomp plastiek wat weer die wêreld vol waai of die aarde besoedel.

Hou die papiersakkie waarin jy jou apteekgoed gekoop het vir wanneer jy weer ‘n sakkie nodig het. Benut die plastiekbakkies, soos joghurtbakkies om sop in te vries, of vir wanneer jy vir iemand ‘n bakkie sop wil gee.

Kry ‘n komposhoop vir jou kombuisafval, of anders, gooi die skille net so onder die bome, maar dit lyk nie so mooi nie. Dis goed vir jou grond, vir jou tuin. Waarom so ‘n belangrike komponent weggooi en dan kunsmis ten duurste gaan koop? Dit spaar die sakkies waarin jy die skille gooi. Meer nog, maak sommer jou eie groentetuin! Wel, tans doen ek dit nie, ek is te lui, maar my man doen. 🙂

Volg gerus vir Less Plastic op Instagram vir uitstekende nuwe idees om nóg minder plastiek te gebruik. Rome is nie in een dag gebou nie. Begin net en maak dit ‘n leefstyl. https://www.instagram.com/lessplasticuk/

Maak seker dat jou gesigskrop nie plastiekballetjies bevat nie. Koop gladde tandepasta, nie die een wat skrop nie, want dit bevat ook plastiekballetjies.

Groete

Toortsie

Plastiekoorlog

Op een of ander whattsappgroepie het iemand hierdie geplaas:

Internasionale suksesse met die uitfaseer van PLASTIEK:
“Major retailers around the world, such as Iceland Foods, a British supermarket chain, are committing to eliminate the use of plastic packaging completely. Iceland supermarkets has become the first major retailer to commit to eliminate plastic packaging for all own brand products by the end of 2023 to help end the “scourge” of plastic pollution. The retailer said it would be replacing plastic with packaging including paper and pulp trays and paper bags which would be recyclable through domestic waste collections or in-store recycling facilities.
In addition, governments can drive the multitude of interdependent solutions by improving infrastructure and waste management while also encouraging investment in upstream solutions like improved recycling technology, alternative bio-benign materials, and development of product and systems designs that generate less waste.
For instance, the European Commission’s Plastics Strategy, which was unveiled in January 2018, says that by 2030, all plastic packaging on the EU market will be recyclable, while the consumption of single-use plastics will be reduced and the intentional use of microplastics will be restricted.”

Dit klink fantasties! As ek na my weeklikse vullisdrom kyk, staan ek keer op keer verstom oor hoeveel plastiek ek steeds gebruik, selfs al konsentreer ek daarop om minder plastiek te gebruik. Goed, daar is darrm nie meer plastieksakke in nie, maar nog steeds koop ek maar goed wat in plastiek verpak is.

Toe ek hierdie stukkie hierbo lees, kon ek nie anders as om te dink hoe kruidenierswate verpak was in my kinderdae nie. Dis seker omdat ek nou in die argiewe van my brein rondkrap dat ek sulke goed onthou.

Dag vir dag gooi winkels vragte bokse weg, hoekom kan dit nie gebruik word vir die klant nie? Dis ‘n klomp verpakkingsmateriaal wat dan nie onnodig verbruik word nie. Alles gaan so oor hersirkulasie, hersirkuleer ‘n bietjie die bokse ook as die klant daarvoor te vinde is.

Winkels het die bokse waarin hulle voorraad kom, gebruik om die klante se produkte in te verpak. Dit is seker ‘n bietjie moeiliker om so iets in ‘n groot supermark te doen waar alles vinnig gaan as in Ouplaas se winkel waar klante een-een bedien was, maar ek is seker dat as ‘n mens jou kop ‘n bietjie laat gaan hieroor, daar praktiese maniere sal wees om dit toe te pas.

Wat maak die klant dan weer met die leë boks? Hy kan dit dan maar weggooi, net soos wat die winkel dit sou weggooi. Of, hy kan dit gebruik hoe hy wil, of selfs vir die winkel terugbring vir nóg ‘n keer se gebruik as die aanvraag na bokse groot genoeg raak.

Die plan klink nou dalk vergesog en onuitvoerbaar, maar ek dink dit kan tóg werk. Dit het dan 40 jaar gelede goed gewerk, hoekom nie nou meer nie?

Toortsie