Kategorie: Bejaardesorg

Liewe Ma

~ Toortsie ~ 44 Kommentaar

Liewe Ma

Ek sit nou hier by ma se bed. Dinsdagoggend 1 Junie 2021 tien oor ag. Ons het nie verwag om ma vanoggend nog te sien nie, ma was reeds gisteraand al so swak. 

Toe ek instap en ek ma groet, helder ma se gesig op en noem ma my op die naam en vra my waar ek is. Ek sê dat ek by ma is. Ma sê dat ma by die huis is. Ek sê dat ma moet groete stuur vir pa, vir Ouma Lenie en vir Gaaf. Dat ma moet sê dat ek baie lief is vir hulle. Ma het ma se kop geknik. By Gaaf was ma effens ontsteld. Daarná het ma gesê ma is veilig. 

Ja ma, ma ís veilig tuis. Veilig by Jesus, saam met al hierdie mense wat ek hier genoem het en nog baie ander ook. En ek is dankbaar dat ma en pa bygedra het dat ons ook eendag veilig sal wees wanneer ons sterf. Tot in die duisendste geslag, belowe die Woord ons, van hulle wat Hom liefhet, en ons hét Hom mos lief, soos ma en pa Hom ook liefgehad het. 

Liewe ma, ons kon soms lekker goed vassit, maar vandag wat ek ook al die lewenspad ‘n hele ent gestap het, besef ek dat God vir my nie ‘n beter ma kon gee nie. Ma was ‘n fyn opgevoede vrou. Hoogs gekwalifiseerd en dit was iets wat min vroue in daardie jare kon regkry. Dit was net vir ‘n handjievol vroue beskore. 

Ma het nie lelik gepraat nie en die ergste woorde wat Ma gebruik het was Dammit en Bloody Fool. Maar jy moes weet, as jy gebloodyfool is kon die see jou nie skoon was nie. 

Ma het goeie smaak gehad. ‘n Aanvoeling om dinge mooi bymekaar te sit. Ek onthou die een keer wat ma so vies was. Julle was by ‘n potterywinkel en ma het ‘n paar potte so by mekaar gerangskik, maar dit toe nie geneem nie. Toe ma ‘n rukkie later terugkom om dit te koop, het iemand anders dit klaar gekoop. Ma weet, dis eintlik ‘n kompliment, nè! 

Ma het ‘n ding nie halfmas gedoen nie, maar voluit. Amper in overdaad. Soos om 6 vrugtekoeke op een slag te bak of tien pasteie of blikkevol krismiskoekies. 

En ma kon tuin maak soos min. Ma het Bosfontein se werf omskep in ‘n ware lushof. Ek bewonder ma daarvoor.

Ma het ons goeie Taal geleer en al het ek op skool geglo dat ek eintlik syfervaardig is eerder as taalvaardig, weet ek vandag dat Ma vir ons geleer het om nie taal te meng nie en die regte woorde te gebruik. Ma, maar ook ek het verslap hierin, ek is jammer, ma. En die bietjie skryf wat ek deesdae probeer, is nie naastenby die mooi geskrewe werk wat ma gedoen het nie. 

My musiekliefde kom van ma af. Ek sal nooit daardie dag vergeet wat ons die klavier by Heuer op Stellenbosch gaan koop het nie. En toe hulle hom indra in die huis in. Dit was of die hemel vir my oopgegaan het daardie dag. Dankie daarvoor, ma. Ma kom ‘O glo my’ so mooi op die klavier speel en dan het ma sulke draaie en swaaie ingebou daarin waaroor ek mal was. 

Vandag besef ek ook dat ma baie dinge baie beter hanteer het as wat ek ooit kon. Soveel mense het altyd gesê dat Ma ‘n Lady was en ek het dit toe nie besef nie. Maar ja, ma wás ‘n lady. Ma se voorkoms was end-uit belangrik. En ma het ook end-uit probeer om ‘n goeie en interessante gesprek te voer. 

Ma, as daar nou een eienskap van ma is wat ver bo almal uitstaan, is dit ma se gasvryheid. Ma het ma se gaste almal spesiaal laat voel en daar was altyd iets lekkers in die yskas om aan te bied vir hulle. Selfs op die einde nog wou ma seker maak dat ons ‘n koppie tee saam geniet.

Ag, en ma was natuurlik die ewige romantikus en wou almal altyd laat trou met mekaar! Tot ons irritasie soms, maar later het ék dit ook begin prettig vind, net soos die kleinkinders. 

Ma was ‘n fees met kinders en al ma se kleinkinders was mal oor ma en het ma soveel geniet en praat altyd met ‘n glimlag van ma. 

Ek is so dankbaar dat ma my ma was. Ek is trots om ma my ma te noem. Dankie vir ma se nalatenskap. Ma het beslis ma se merk gemaak. 

Mag ma in vrede rus. Dankie dat my my vanoggend die uiters belangrike boodskap gegee het dat ma veilig aangeland het. Wat meer kon ek vra? 

Madelé

Die lang afwesigheid

~ Toortsie ~ 16 Kommentaar

Hierdie skrywe van ‘Wag ‘n bietjie’ is die inspirasie van my bloginskrywing. Dit gaan oor die man wat gedurende die grendeltyd in Amerika nie sy 98- jarige ma kon sien nie, behalwe deur ‘n venster. Uiteindelik kon hy haar sien. Die verbasing op haar gesig spreek boekdele.

My ma is 93 en soos jy kan verwag, is daar agteruitgang. Merkbare agteruitgang. Ek wonder net soms of die agteruitgang wat ek nou by haar bespeur nét as gevolg van die ouderdom is en of dit aangehelp is deur die grendeltyd?

Al voor die grendeltyd kon ons nie meer noodwendig ‘n sinvolle gesprek voer met ‘n klompie feite in nie. Ek het gevind dat, sou jy oor iemand anders gesels, sy nie die mense kon plaas nie. Sy het egter presies geweet wie ek is en waar ek inpas in die prentjie. Of, sou iemand anders daar by haar kom, sou sy die persoon in daardie oomblik kon plaas.

Geselligheid en gasvryheid was altyd een van haar uitstaande eienskappe lewenslank. Sy het gehou van ‘n interessante, stimulerende gesprek. Selfs nou nog, met die geheue wat uiters kort raak, sal sy gasvry probeer optree.

Maaaarrrr…

Sedert die grendeltyd is ek nie meer seker of sy presies weet wie ek is nie. Sy herken my dadelik, sal vra: ‘Madelé, is dit jy?’, terwyl ek twyfel of sy regtig besef dat ek haar dogter is. Party dae kan ek sien dat sy weet wie ek is, maar ander dae sal sy die hele tyd deur ‘n tydskrif blaai en net soms opkyk en my in die oë kyk sonder om ‘n woord te sê. Dis sulke tye wat ek nie kan help om te wonder of dit natuurlike agteruitgang is en of die vereensaming tydens die grendeltyd nie sy ysterkloue ingeslaan het nie?

Ek aanvaar heeltemal die maatreëls wat ingestel moes word. Ons bejaardes moet beskerm word, veral omdat ‘n toeloop van besoekers by ‘n tehuis chaos kon veroorsaak as die virus vryelik toegang kon hê. My dankbaarheid teenoor die liefdevolle personeel kan ek nie in woorde omsit nie.

Tog werk doofheid en ouderdom en maskers en sosiale afstand en besoeke in vreemde omstandighede nie goed saam nie.

Toortsie

Wysheid en die grysheid

~ Toortsie ~ 10 Kommentaar

Lief God Grootliks het ‘n baie waardevolle artikel geskryf oor die wysheid van ouer mense. Dat ons raad van ouer mense moet respekteer en ter harte neem omdat hulle soveel lewenservaring het. Dat dit wys is om te luister na raad wat vir jou gegee word en dwaas is om goeie raad in die wind te slaan. As jongmens het ek soms geluister, ander kere nie.

Sy skryf ‘n entjie verder oor ‘n baie teer sakie, oor hoe ons ons oumense hanteer. Ook ek is skuldig. Ook ek bring nie altyd genoeg my kant nie en steun baie op die versorging wat my twee ma’s kry in die ouetehuis, waarvoor ek natuurlik baie dankbaar is. Ek sou dit nooit sonder hulle kon doen nie.

Ek is die laaste tyd baie bewus daarvan dat ‘n mens die wysheid wat jy van ouer mense kry, maar moet indrink, selfs al het jy nie altyd lus daarvoor nie, selfs al is dit outydse raad, want dit gaan verby. Dit kan verlore gaan.

In die demensie-afdeling sien ek pragtige oumense wat almal in hulle eie wêreldjies leef en ek is oortuig daarvan dat elkeen van daardie mense baie wysheid gehad het om te deel, baie kennis en ervaring wat hulle vir ander kon leer. Dat soveel van hulle suksesvol was in sy/haar eie gebied.

Dit raak vir my net al hoe belangriker, al hoe dringender as ek besef dat, selfs al is hulle verstand nie meer tiptop nie, al tree hulle nie meer rasioneel op nie, al praat hulle deurmekaar, ons hulle steeds met respek sal behandel. Dat ons sal dink wat ons voor hulle sê en nie lelike, afbrekende, of verkleinerende opmerkings veral in hulle teenwoordigheid sal maak nie. Dat ons hulle sal vergewe vir foute wat hulle dalk in die verlede teenoor ons gemaak het, dalk in onkunde, dalk omdat hulle nie anders kon nie, dalk omdat ons eie persepsie anders was as hulle s’n. Dat ons vir hulle met liefde sal oorlaai terwyl ons nog die geleentheid het, dat ons sal probeer vergoed vir foute wat ons dalk self ook teenoor hulle gemaak het in ons jonger dae.

In ‘n tyd wat Satan alles in sy vermoë doen om gesinne op te breek, huwelike aan te val, onmin in families te saai, laat ons alles in ons vermoë doen om mekaar lief te hê en dit vir mekaar te wys in woord en daad.

Toortsie

Genadetyd

~ Toortsie ~ 17 Kommentaar

In ons vroeë lewe kon ek en my ma goed koppe stamp. Hulle sê mos jy haak die meeste met die ouer na wie jy aard. 🙂 Ons het nie altyd dieselfde lewensuitkyk gehad nie, dalk is dit die generasiegaping, wie weet, en dan kon ek my vreeslik vererg vir haar wat so ‘n verkeerdom idee mag hê. Tog het ons so dieselfde belangstellings gehad, dis eintlik vreemd.

Die kleinkinders was absoluut MAL oor haar. 🙂 Sy het die gawe gehad om elke kleinkind spesiaal te laat voel, selfs in hulle tiener- en ook volwasse jare. Selfs nou nog as hulle by haar kom.

Nou is sy baie oud, baie weerloos, breekbaar. Sy kan nie eers meer behoorlik loop nie en sommige dae is die verstand beter as ander dae. Elke keer as ek daar instap, sien ek die eerlike vreugde op haar gesig, en soveel keer as ek daar wegstap, kan ek voel dat sy eintlik nog ‘n bietjie langer sou wou kuier.

Ons haak al lankal nie meer nie, en ek besef dit nou dat sy regtig net die beste vir my wou hê, selfs al het ek dit anders gesien. Sy wou net graag hê dat ek moet goed doen, dat ek moet gelukkig wees.

Sondag vra sy my uit die bloute of ek nog skryf. Ek weet nie of ek haar behoorlik geantwoord het nie, toe sy dit weer vra. Ek sê ek skryf nog elke dag op my blog en moet eintlik weer vir haar ‘n klompie van die goed druk en neem, en lees vir haar my Sondagstukkie. Die beloning in die gesigsuitdrukking was groot. Regtig groot.

Weet julle, ek het my hele lewe lank geglo my skryfwerk is ‘n flop. Ek het geglo ek kon nie opstelle skryf nie. Ek vertel vir haar dat sy altyd op ‘n Vrydag gevra het wat die opstelonderwerp was en dan vir my gesê het wat ek moes skryf. Natuurlik het ek iets anders geskryf en het ek dan gevoel dat ek misluk het.

Vir die eerste keer in al die jare kon ek dit vir haar vertel sonder verwyt. Ek en sy kon gesels oor my opstelle en ek het haar vertel dat ek nie punte verloor het met taal- en spelfoute nie. Dit was net dat my inhoud altyd gebrekkig was. Ek noem vir haar hoeveel ek gewoonlik gekry het, en sy sê: ‘Vir opstelle is dit ‘n goeie punt.’ 

Ek is so dankbaar vir genadejare, vir genadegesprekke, vir genadetyd, en ek wens dit vir elke ouer en kind toe, ook dat ek en my kinders ook sulke genadetye mag hê.

Groetnis

Toortsie

Behoeftes rondom ‘n ouer in die ouetehuis

~ Toortsie ~ 11 Kommentaar

Ek het al voorheen geskryf dat ek soms baie dom voel ten opsigte van wat ek vir my ouers in die ouetehuis moet doen en wat moet ek los. Waar trek ek die streep? Wanneer oortree ek?

My ma beweeg baie moeilik. Sy loop met ‘n loopraam. Dalk moet ek begin dink daaraan om ‘n rolstoel aan te skaf vir die een of twee keer wat ons ‘n bietjie dorp toe gaan. Sy is 87 en het nog ‘n behoefte om soms in die winkels te kom.

Dis vir haar H E E R L I K om gou vinnig vir middagete uitgeneem te word. Sy het altyd van mooi en smaakvolle plekke gehou, so as ‘n mooi en smaakvolle eetplek ‘swaarloopvriendelik’ is, kan hulle weet dat ons daar sal ondersteun. 🙂

By ons Checkerssentrum is daar ‘n eetplekkie waar ons nogals graag eet. Dis nie té ver van die rolstoelparkering af nie, die loopstukkie gaan maar baie stadig en moeilik, maar sy geniet dit altyd só dat dit steeds die moeite werd is. Bekendes wat sy nooit meer sien nie, loop daar verby en kom sê hello. Dit gee haar sommer weer moed om aan te gaan.

Parking-handicapMaar nou is daar ‘n probleem, daar is baie selfsugtige, arrogante, lui mense wat op die rolstoelparkeerplekke parkeer. Dit bring mee dat sy dan óf baie verder moet loop, of anders moet ons dit los omdat daar nie geskikte parkeerplek is nie.

Wat ek verskriklik waardeer is mense wat hulle dienste in die ouetehuis aanbied. Die dame wat haar hare geknip het al die jare, is steeds gewillig om haar hare te versorg in haar kamer in die ouetehuis. 🙂 Is dit nie fantasties nie?

Om in klerewinkels te kom, bly maar ‘n groot taak. Daarvoor is ek weer vir Felicity op Struisbaai so dankbaar. Sy is bereid om ‘n hele oggend af te staan om vir ouma geklee te kry. Sy sal selfs kledingstukke ‘op sig’ stuur om haar te help.

Daar was ‘n dame wat soms in my ma se kamer gaan sit het vir ‘n dag en haar klere verstel het. So iets waardeer ek so baie, want om haar by die kleremaakster te kry, eers vir meet, dan vir aanpas, is regtig ‘n moeilike storie.

Is jy dalk werkloos en het dalk so iets wat jy kan doen, is dit dalk net die beginpunt. Dit word nie verwag dat jy dit gratis moet doen nie!

Groete

Toortsie

Toortsie by Finesse: Die foto of die storie

Toortsie se Bantingboerekosboek

Toortsie se faceboekblad